Iedereen heeft vrouwelijke en mannelijke kantjes

Meisjes leren met poppen, en jongens met auto’s. We krijgen reeds met de paplepel de verwachte rolpatronen mee. En elke mogelijke afwijking ten opzichte van deze norm wordt bekeken met verbazing tot zelfs afschuw. Zo kijken we verbaasd als een vrouw elektromechanica gaat studeren en fronsen we al helemaal de wenkbrauwen als we een man zien rond paraderen in vrouwenkleren.

Stereotype gendergedragingen

De vooringenomenheid hoe vrouwen en mannen zich horen te gedragen zagen we afgelopen week ook tevoorschijn komen bij staatsecretaris voor migratie Theo Francken. Hij uitte zijn verbazing openlijk over een bedrijf dat – in zijn ogen – een vreemd product lanceerde: een nieuwe lingerielijn voor mannen.

‘Echte manen horen dit niet te dragen’, luidde de reactie. De verbazing bracht ons bij een wel erg interessante discussie: wat zijn echte mannen en wat zijn echte vrouwen? Elke dag streef ik met mijn cliënten in mijn praktijk naar aanvaarding van de individuele seksuele voorkeuren. Het is immers vaak erg moeilijk om te aanvaarden dat je zelf afwijkt van deze vooropgestelde genderrollen.

Als vrouwen en mannen zich leren te gedragen volgens hun genderrol, wordt dit eerder vanuit een ontkenning gedaan, dan vanuit een aanmoediging. Voor een meisje: ´wees eens rustiger, jij bent toch geen jongen´, voor een jongen: ´zou je niet kiezen voor een stoer Batmankostuum in plaats van een prinsessenkleed?´. Als een meisje kwajongensstreken uithaalt, hebben we al snel schrik dat ze geen vriendje zal vinden, en wanneer een jongen zich vrouwelijker gedraagt hebben we bang dat hij homo zal ‘worden’.

We krijgen al gauw een overvloed aan meisjes die psychologie gaan studeren – want meisjes horen zich empathisch te gedragen – en aan jongens die voor technische beroepen kiezen – want van jongs af aan leren we dat jongens stoer moeten zijn, zich vuil mogen maken en het zware werk doen. Uit onderzoek leren we echter dat deze strikte genderrollen helemaal niet zo zwart wit zijn: mannen en vrouwen zijn bij de geboorte helemaal niet zo verschillend van elkaar. Wel spelen opvoeding en beoordeling van gedrag als ‘anders’ een cruciale rol.

Iedereen een beetje vrouw en man

In tijden waarin velen schreeuwen de beste mening te hebben, willen we benadrukken dat dit artikel geen verwijt is naar Theo Francken. Zijn persoonlijke mening wakkert het debat aan over genderstereotiep gedrag, hetgeen kan resulteren in meer gendervrijheid en beide seksen ten goede zal komen. De verbazing van Francken gaat namelijk niet enkel over mannen die lingerie willen dragen, maar over de limitatie van onze genderrollen die betrekking heeft op ieder van ons. Zo gaan mannen onder elkaar ´vrouwelijk´ gedrag belachelijk maken en in groep lachen over het zittend plassen of het openlijk tonen van emoties. Vrouwen beoordelen anderen als een slechte moeder als ze haar eten niet zelf kookt, maar in de plaats potjes voeding koopt. Als het huis niet proper is zal er meestal met de oordelende vinger naar de vrouw gewezen worden. Ons genderstereotiep denken beperkt ons vaak onbewust, want van nature uit bestaat er geen ideale man of vrouw. De lijn tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid is niet zo duidelijk afgescheiden als we zouden denken en zoals sommigen zouden hopen. We hebben allemaal vrouwelijke en mannelijke kantjes. Zo kan een ´vrouwelijke´ man meer vrouwelijke kenmerken bezitten dan een ´mannelijke´ vrouw. Er is geen goed of fout.

Ontdek je vrouwelijke en mannelijke kant

Onze idealen over mannen en vrouwen komen we tegen in sprookjesfiguren en karikaturen. Zo wil ik Theo en alle lezers uitnodigen om de vooringenomenheid los te laten en de eigen vrouwelijke en mannelijke kant vorm te geven. De ideale plek om dit te doen is in de veilige cocon van de eigen relatie. Dit is de plaats bij uitstek om de unieke voorkeuren en wensen een vorm te geven.

Beste Theo, durf hierbij out-of-the-box te denken. In het huishouden en de slaapkamer gedragen we ons vaak het meest stereotiep, dus is het de ideale locatie om een experiment uit te voeren. Een site voor sexy lingerie heeft u reeds gevonden, maar probeert u eens een striptease of geef de (bondage)touwtjes eens letterlijk in de handen van uw partner. Durf je voorkeuren bespreekbaar te maken. Er is geen mooier cadeau dat je aan je partner kan geven dan de cadeau dat hij of zij zichzelf kan zijn. En u, als één van de boegbeelden van het politieke toneel, kan met het delen van uw ervaringen de wereld toch weer een stukje beter maken.